CAATSA Nedir?
ABD Kongresi’nin Türkiye’ye S-400 füze savunma sistemi alımı sebebiyle yaptırım uygulanması ısrarının arkasında kısa adıyla CAATSA (Amerika’nın Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşı Koyma Yasası) olarak bilinen yasa var.
CAATSA, “Rusya Federasyonu’nun savunma ya da istihbarat sektörleriyle ya da bunlar adına çalışan kurum ve kişilerle önemli düzeyde alışverişte bulunan kişi ve kurumlara yaptırım uygulanmasını" öngörüyor. Türkiye’ye Rus yapımı S-400 füze savunma sistemi sebebiyle yaptırım uygulanmasını öngören madde de bu.
CAATSA’daki yaptırım uygulanan kişi ve kurumlara ihracat-ithalat bankası desteğinin kesilmesi, ABD ve uluslararası mali kuruluşlardan kredi verilmemesi, mali kurumlara Amerikan Merkez Bankası ile doğrudan alışveriş yapma izni verilmemesi ve döviz üzerinden işlem yapılmasının yasaklanması gibi yaptırımlar dikkat çekiyor.
ABD Başkanı Trump yasa gereği 70 sayfalık CAATSA metninde listelenen 12 yaptırım kaleminden en az beşini seçmek zorunda. Bu kalemler şöyle sıralanıyor:
- Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlara ihracat-ithalat bankası desteğinin kesilmesi,
- Mal ve teknoloji ihracatı ruhsatı verilmemesi,
- ABD mali kuruluşlarından kredi tedarik edilmemesi,
- Uluslararası mali kuruluşlardan kredi verilmemesi,
- Mali kurumlara ABD Merkez Bankası ile doğrudan alışveriş yapma izni verilmemesi,
- Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumlarla ihale ya da sözleşme yapılmaması,
- Döviz üzerinden işlem yapılmasının yasaklanması,
- Mali kurumlar ve bankalar arasında ödeme ya da kredi transferlerinin yasaklanması,
- Yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumların ABD topraklarında gayrimenkul sahibi olmasının yasaklanması,
- ABD kişi ve kurumlarının yaptırım kapsamına alınan kişi ya da kurumlardan sermaye ya da borç alışverişinin yasaklanması,
- Yaptırım kapsamına alınan kişilere ABD’ye giriş yasağı,
- Yaptırım kapsamına alınan kişi ve kurumlara benzer işlevi olan üst düzey görevlilere de yaptırım uygulanması.
Reuters'a konuşan kaynaklar yaptırımların her an ilan edilebileceğini söyledi. Yaptırımların Savunma Sanayii Başkanlığı ve Başkanı İsmail Demir'i hedef alacağı belirtildi.
[expand title="Savunma Sanayii Başkanlığına CAATSA yaptırımları uygulanmasında durumunda dolaylı olarak etkilenecek olan diğer ortaklık ve iştiraklerinin listesi."]
[/expand]
Hangi şirketler etkilenebilir?
TUSAŞ’ın elinde hazırda bulunan 7 milyar $’lık uçak parçası siparişleri var. (Boeing, Airbus, Sikorsky …) Türk Havacılık ve Uzay Sanayii’nin % 45 hissesi Savunma Sanayi Bakanlığın'da bulunuyor.
Yaptırımların şiddeti henüz bilinmiyor
Habertürk yazarı Gökhan Şen'e göre Başkan Trump’un önceki açıklamalarında Türkiye’ye Obama döneminde adil şekilde davranılmadığını defalarca ifade ettiğini gördük. Bu sebeple, CAATSA sonucu gelecek yaptırımların kimi şirketler bazında ya da kişiler özelinde kalacağı beklentisi piyasada hakim görüş. Sonuç olarak, Türk finansal piyasaları yaptırımlardan çekinmiyor. Ülkemizin F35 programından çıkarılması elbette olumsuz kabul edilebilir. Ne var ki bu finansal piyasalarda fiyatlanan bir gelişme değil. Belki savunma stratejimiz ve kimi şirketlerimiz için olumsuz olan bu gelişme ekonominin tümüne doğrudan nüfuz edebilecek nitelikte değil.
